Eκτομή Πυλαίας Φλέβας

Ο καρκίνος του παγκρέατος, την στιγμή που γίνεται η διάγνωσή του, πολύ συχνά βρίσκεται ήδη σε ανεγχείρητο στάδιο. Αυτό συμβαίνει γιά δύο λόγους: Είτε έχει ήδη κάνει μεταστάσεις στο ήπαρ (πράγμα που σημαίνει αιματογενή διασπορά), είτε έχει επεκταθεί και “διηθεί” (δηλαδή εισχωρεί) στις πολύ μεγάλες και κρίσιμες γειτονικές φλέβες (την πυλαία φλέβα και την άνω μεσεντέριο φλέβα). Στην τελευταία αυτή περίπτωση ανήκουν πάρα πολλοί ασθενείς που θεωρούνται “ανεγχείρητοι”. Το κρίσιμο και θετικό όμως χαρακτηριστικό των ασθενών αυτών είναι ότι άν και ο όγκος τους είναι “τοπικά εκτεταμένος” (locally advanced), δεν έχει κάνει ακόμα μεταστάσεις. Είναι δηλαδή μικροτέρου σταδίου (3ο και όχι 4ο στάδιο). Η πρόγνωση σε ασθενείς με ανεγχείρητο καρκίνο του παγκρέατος είναι πολύ άσχημη: η μέση επιβίωση υπολογίζεται σε 3-4 μήνες (Σημείωση: Η μέση επιβίωση είναι στατιστικό μέγεθος και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πρόγνωση γιά κάθε ένα ασθενή εξατομικευμένα). Αντιθέτως, η πρόγνωση ασθενών που έχουν υποβληθεί σε πραγματικά ριζική εγχείρηση είναι σημαντικά καλύτερη: η μέση επιβίωση μπορεί να φθάσει το 25-30% για τρία χρόνια. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να μπορεί να γίνει ριζική αφαίρεση του όγκου. Δυστυχώς, οι ασθενείς με διήθηση της πυλαίας φλέβας θεωρούνται γενικώς ανεγχείρητοι και καταδικάζονται να παραμείνουν στην πρώτη κατηγορία της κακής πρόγνωσης και της πολύ μειωμένης επιβίωσης. Έτσι, σε παγκόσμιο επίπεδο, χιλιάδες ασθενείς κάθε χρόνο καταλήγουν στο θάνατο από αρχικά μη μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος, που όμως δεν υπάρχει η απαιτούμενη εμπειρία και γνώση για να αφαιρεθεί.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε αφαιρέσει πολλούς τέτοιους όγκους που έχουν θεωρηθεί “ανεγχείρητοι”, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Αυτό επιτυγχάνεται με προγραμματισμένη συναφαίρεση και του τμήματος της πυλαίας φλέβας που διηθείται. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός προαπαιτούνται πολλά: Βαθειά μελέτη των αξονικών/μαγνητικών τομογραφιών από τον ίδιο τον χειρουργό, εξειδικευμένες προεγχειρητικές εξετάσεις, πραγματικά μεγάλη και ειδική εμπειρία της χειρουργικής ομάδας και πολύ προηγμένες χειρουργικές τεχνικές. Όταν γίνεται ο σχεδιασμός αυτής της εγχείρησης, το πάγκρεας προσεγγίζεται με διαφορετικό τρόπο από τον συνηθισμένο, και η πυλαία φλέβα αφαιρείται μαζί με τον όγκο. Το τμήμα της πυλαίας φλέβας που αφαιρείται αντικαθίσταται με διάφορους τρόπους που βασικά εξαρτώνται από το μήκος της φλέβας που αφαιρέθηκε. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί φλεβικό μόσχευμα (από άλλη φλέβα του ίδιου του ασθενή), ή συνθετικό μόσχευμα. Έχουμε χρησιμοποιήσει και τους δύο τρόπους με μεγάλη επιτυχία. Η εγχείρηση αυτή διαρκεί συνήθως περίπου 6-8 ώρες και η συνολική νοσηλεία 7-10 ημέρες.

Πρέπει να τονιστεί ότι αυτή είναι μία πάρα πολύ προηγμένη, δύσκολη και απαιτητική τεχνική με σημαντικότατες και κρισιμότατες τεχνικές λεπτομέρειες που καθιστά εγχειρήσιμους όγκους του παγκρέατος που σχεδόν όλοι οι χειρουργοί παγκοσμίως (πλήν ελαχίστων) θεωρούν “ανεγχείρητους”. Και είναι αλήθεια ότι αυτή είναι η συμβατική γνώση. Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται σε πολύ περιορισμένο αριθμό Κέντρων Παγκρεατικής Χειρουργικής παγκοσμίως (περίπου πέντε σε ΗΠΑ και ακόμα λιγότερα στην Ευρώπη). Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι εφαρμόστηκε γιά πρώτη φορά στην αρχή της δεκαετίας του 1970 στο Memorial S.K.C.C. της Νέας Υόρκης από τον Fortner. Η εγχείρηση εκείνη διήρκεσε 48 ώρες και ο ασθενής κατέληξε σύντομα μετεγχειρητικά. Έκτοτε εγκαταλείφθηκε για περίπου 30 χρόνια και επανήλθε στο προσκήνιο τα τελευταία 4-5 χρόνια από παγκρεατικούς χειρουργούς που είχαν ήδη αποκτήσει πολύ μεγάλη εμπειρία στην ανατομία και στις τεχνικές του παγκρέατος. Έτσι εξηγείται και το ότι μπορεί να γίνει με πολλή επιτυχία και σε πολύ λογικό χρόνο. Και αξίζει πραγματικά να εφαρμόζεται γιατί δημιουργεί την κρισιμότατη διαφορά μεταξύ απαλλαγής ή όχι από έναν επιθετικό κακοήθη όγκο.